Διπολική διαταραχή ονομάζεται η νόσος που χαρακτηρίζεται από υποτροπιάζοντα επεισόδια μανίας και κατάθλιψης. Συνήθως, η πορεία της διπολικής διαταραχής χαρακτηρίζεται από πολλά επαναλαμβανόμενα επεισόδια, τόσο μανιακά όσο και καταθλιπτικά.
Η συνήθης ηλικία έναρξης είναι το τέλος της δεύτερης δεκαετίας της ζωής και το πρώτο επεισόδιο είναι συνήθως καταθλιπτικό. Υπάρχει πολύ μεγάλη ετερογένεια στην πορεία της διπολικής διαταραχής με πολλά επεισόδια μανίας και κατάθλιψης σε κάποιους ασθενείς και μεγάλη περίοδο φυσιολογικού συναισθήματος σε άλλους. Ακολουθεί αδρή περιγραφή των συμπτωμάτων των επεισοδίων κατάθλιψης και μανίας:
Μανιακό επεισόδιο:
Η διάθεση πρέπει να είναι υπερθυμική ή ευερέθιστη επί τουλάχιστον μια εβδομάδα (ή και λιγότερο εάν απαιτηθεί νοσηλεία). Η διάθεση πρέπει να διαφέρει από τη συνήθη διάθεση του ασθενούς.
Ταυτόχρονα θα πρέπει να συνυπάρχουν τουλάχιστον 3 ή 4 εάν η διάθεση είναι ευερέθιστη:
-Υπερβολική δραστηριότητα ή ψυχοκινητική ανησυχία
-Λογόρροια
-Πίεση ιδεών ή ιδεοφυγή
-Ελαττωμένη ανάγκη για ύπνο
-Υπερβολική αυτοπεποίθηση ή ιδέες μεγαλείου
-Διάσπαση προσοχής
-Απερίσκεπτη συμπεριφορά χωρίς αίσθηση συνεπειών, απώλεια κοινωνικών αναστολών, υπερσεξουαλικότητα.
Μείζον καταθλιπτικό επεισόδιο:
Απαιτείται να υπάρχει, για το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας, σχεδόν καθημερινά και επί 15 συνεχόμενες ημέρες ένα εκ των δύο ή και τα δύο:
-Καταθλιπτική διάθεση
-Σημαντική απώλεια ενδιαφέροντος για ευχάριστες δραστηριότητες ή ανηδονία
Κατά το ίδιο χρονικό διάστημα πρέπει να υπάρχουν τουλάχιστον 4 από τα παρακάτω:
-Μειωμένη ενεργητικότητα ή αίσθημα εύκολης κόπωσης
-Μειωμένη αυτοεκτίμηση, αίσθημα ενοχής (2 συμπτώματα στο ICD-10)
-Αυτοκτονικός ιδεασμός ή σκέψη θανάτου ή απόπειρα αυτοκαταστροφής
-Δυσκολία στη συγκέντρωση ή τη λήψη αποφάσεων
-Ψυχοκινητική επιβράδυνση ή ανησυχία
-Διαταραχή του ύπνου (αϋπνία ή υπερυπνία)
-Διαταραχή της όρεξης με μεταβολή του σωματικού βάρους (ανορεξία ή βουλιμία)
Η θεραπεία της διπολικής διαταραχής είναι φαρμακευτική και μη φαρμακευτική. Σημαντικός είναι ο ρόλος της ψυχοεκπαίδευσης του ίδιου του ατόμου με διπολική διαταραχή και της οικογένειάς του. Η γνωσιακή ψυχοθεραπεία βοηθάει πολύ στις φάσεις κατάθλιψης και στην ορθή χρήση των φαρμάκων. Η προφύλαξη από τις υποτροπές της διπολικής γίνεται με τη χρόνια χορήγηση σταθεροποιητών της διάθεσης: λίθιο, βαλπροϊκό, καρβαμαζεπίνη, λαμοτριγίνη, τοπιραμάτη, και γκαμαπεντίνη. Για τη θεραπευτική αντιμετώπιση του μανιακού επεισοδίου χρησιμοποιούνται συνήθως τα αντιψυχωτικά φάρμακα.